Zmarła Maria Bilowicz – żołnierz AK, wnuczka Edwarda Reszke

bilowicz23 maja 2015 roku w wieku 97 lat zmarła Maria Bilowicz, żołnierz Armii Krajowej, fundatorka Fundacji im. Edwarda, Jana, Józefiny Reszków w Garnku. Maria Bilowicz była wnuczką Edwarda Reszke, jednego z największych śpiewaków operowych przełomu XIX i XX wieku, dysponującego basem i występującego na największych scenach operowych ówczesnego świata.
Maria Bilowicz urodziła się 22 marca 1918 roku. Jej matką była Helena z domu Reszke (córka Edwarda Reszke), a ojcem Mikołaj Döry, węgierski oficer, właściciel majątku Michalyi w Komitacie Sopron. Maria wczesne dzieciństwo spędziła na Węgrzech w majątku ojca. Po rozwodzie rodziców wróciła z matką do Polski (ok. 1924) i zamieszkała w Skrzydlowie. W tym czasie ukończyła gimnazjum. W 1937 r wyszła za mąż za Edwarda Bilowicza, nauczyciela z Sosnowca i zamieszkała z mężem w Garnku we dworze – pałacu wybudowanym staraniem jej dziadka Edwarda Reszke, otrzymując część tego majątku. W czasie okupacji oboje państwo Bilowiczowie należeli do Armii Krajowej, będąc szczególnie aktywnymi w organizacji „Uprawa” zajmującej się zaopatrzeniem partyzantów w niezbędne materiały, przede wszystkim żywność. W ich rodzinnym dworze przechowywano uciekinierów, zatrudniano na fikcyjnych papierach wiele osób z konspiracji poszukiwanych przez hitlerowców. W majątku przebywała do 22 marca 1945 roku, kiedy to władze komunistyczne nakazały jej opuścić dom. Edward Bilowicz jako specjalista w przemyśle lniarskim pracował w różnych miejscach, głównie na Ziemiach Zachodnich i rodzina wędrowała razem z nim. Ostatecznie osiedli w Jeleniej Górze.
Przez wiele dziesiątek lat Maria Bilowicz nie mogła oficjalnie przyjeżdżać do Garnka, choćby na grób matki. Dopiero po przełomie 1989 roku nastąpiły pozytywne zmiany i odzyskiwanie pamięci Reszkach. Pani Maria Bilowicz zaangażowała się w tę działalność szczególnie udzielając wielu cennych informacji, opowieści z własnych przeżyć i uczestnicząc, mimo podeszłego wieku, w wielu przedsięwzięciach kulturalnych w Garnku, Borownie i Częstochowie. Była założycielką Fundacji im. Edwarda, Jana i Józefiny Reszków, której siedziba znajduje się w Garnku. Udostępniła zbiory zdjęć i wiele dokumentów, dzięki czemu umożliwiła szereg publikacji. Do końca starała się wspomagać działalność Fundacji i innych instytucji oraz ludzi starających się propagować dziedzictwo Reszków i tworzyć nowe przedsięwzięcia kulturalne. 20 kwietnia 2015 roku otrzymała tytułu Honorowego Obywatela Gminy Kłomnice.

oprac. AM na podst. tekstu Krzysztofa Wójcika

zdjęcia archiwalne ze zbiorów rodziny Bilowiczów

zdjęcia współczesne ze zbiorów Fundacji Reszków