84 lata temu zmarł Józef Piłsudski

Częstochowa uczciła 84. rocznicę śmierci Józefa Piłsudskiego, Pierwszego Marszałka Polski. Uroczystości miały miejsce na placu Biegańskiego, przy pomniku marszałka, w niedzielę, 12 maja.

Po odśpiewaniu hymnu państwowego dr Mariusz Kolmasiak z częstochowskiego Oddziału Związku Piłsudczyków RP odczytał opis śmierci Józefa Piłsudskiego. Następnie delegacje złożyły wieńce pod pomnikiem marszałka.

Po uroczystościach na placu Biegańskiego dr Mariusz Kolmasiak wygłosił w ratuszu wykład o śmierci i uroczystościach pogrzebowych Józefa Piłsudskiego:

[audio:https://fiat.fm/wp-content/uploads/2019/05/1ROCZNICA_SMIERCI_PILSUDSKIEGO_KOLMASIAK_12_05_2019.mp3]

Dr Mariusz Kolmasiak powiedział również, jakie nastroje panowały w Polsce po śmierci Józefa Piłsudskiego:

[audio:https://fiat.fm/wp-content/uploads/2019/05/2ROCZNICA_SMIERCI_PILSUDSKIEGO_KOLMASIAK_12_05_2019.mp3]

W uroczystościach upamiętniających rocznice związane z wybitnymi Polakami regularnie uczestniczy delegacja ze Szkoły Podstawowej nr 24 w Częstochowie. Mówi nauczyciel historii Robert Kokot:

[audio:https://fiat.fm/wp-content/uploads/2019/05/3ROCZNICA_SMIERCI_PILSUDSKIEGO_KOKOT_12_05_2019.mp3]

Józef Piłsudski zmarł 12 maja 1935 roku. Był Pierwszym Marszałkiem Polski, Naczelnikiem Państwa, Wodzem Naczelnym Wojska Polskiego, mężem stanu, politykiem, twórcą Legionów, zwycięskim wodzem wojny polsko-bolszewickiej. Położył wielkie zasługi dla odbudowy niepodległej Polski.

W 1926 r. Józef Piłsudski przeprowadził zamachu stanu i wprowadził rządy sanacyjne.

W zasobach archiwalnych Polskiego Radia zachowało się nagranie Józefa Piłsudskiego z 1926 roku. W warszawskim kinie Colosseum marszałek wygłosił odczyt o wartości pracy i zbiorowego wysiłku:

[audio:https://fiat.fm/wp-content/uploads/2019/05/4ROCZNICA_SMIERCI_PILSUDSKIEGO_PILSUDSKI_12_05_2019.mp3]

Jedną z pamiątek po Józefie Piłsudskim jest też jego głos, zarejestrowany 5 września 1925 roku. Nagrania dokonano na gramofonie akustycznym z tubą, wówczas jednym z najnowocześniejszych urządzeń do utrwalania i odtwarzania ludzkiego głosu:

[audio:https://fiat.fm/wp-content/uploads/2019/05/5ROCZNICA_SMIERCI_PILSUDSKIEGO_PILSUDSKI_12_05_2019.mp3]

Marszałek Piłsudski, przez większość obywateli II Rzeczypospolitej nazywany Dziadkiem, miał poczucie humoru i umiał zachować dystans do samego siebie. W nagraniu z 1925 roku, będąc ojcem dwóch córek, apelował do rodaków o to, by w ich domach rozbrzmiewał dziecięcy śmiech:

[audio:https://fiat.fm/wp-content/uploads/2019/05/6ROCZNICA_SMIERCI_PILSUDSKIEGO_PILSUDSKI_12_05_2019.mp3]

Podczas II wojny światowej, a także w okresie PRL, kult Józefa Piłsudskiego był zwalczany przez władze, jednak z przeciwnym skutkiem – uznanie jego zasług i poszanowanie wśród Polaków ulegało wzmocnieniu. Po upadku komunizmu w Polsce w 1989 roku Piłsudski jest uważany za jedną z najwybitniejszych postaci w historii kraju.

Marszałek został pochowany na Wawelu w krypcie świętego Leonarda. Jego serce złożono na wileńskim cmentarzu na Rossie, obok grobu matki. Pogrzeb marszałka stał się wielką manifestacją jedności narodowej. Szacuje się, że wzięło w nim udział około 200 tysięcy osób, w tym przedstawiciele 16 państw. Kondukt żałobny ciągnął się przez kilka kilometrów. Uroczystość transmitowało Polskie Radio.

W 1937 roku na polecenie metropolity krakowskiego arcybiskupa Adama Sapiehy, trumna ze szczątkami marszałka została przeniesiona do krypty pod wieżą Srebrnych Dzwonów.

Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/E.Leo/dok./Siekaj, Maciej Orman