Trwa renowacja kościoła i zespołu klasztornego w Wancerzowie

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Zespół klasztorny wraz z kościołem w Wancerzowie – którego historia sięga średniowiecza – w ciągu swojego istnienia wielokrotnie ulegał poważnym zniszczeniom powodowanym przez nader częste pożary oraz działania wojenne. Jego forma ulegała w różnym stopniu przekształceniom, zwłaszcza na przestrzeni ostatnich trzech stuleci. Aktualnie trwają prace konserwatorskie, które mają zabezpieczyć obiekt, by jeszcze przez długie lata mógł cieszyć oko i być dumą mieszkańców gminy Mstów.

Historia zniszczeń

Przez wieki kościół w Wancerzowie był wielokrotnie poddawany pracom zmieniającym jego wygląd. W najmniejszym stopniu uległy przekształceniom mury kościoła wybudowanego w XVIII wieku. Kilkakrotnie zmieniano więźbę i poszycie dachu. Najpoważniejszych przekształceń dokonano w partii wież. Ich formę zmieniano, podwyższając je o jedną kondygnację, co miało miejsce w końcu XIX stulecia, natomiast w wieku XX, odbudowując wieże, zmieniono pierwotny kształt ich hełmów. Zlikwidowano boczną kruchtę zlokalizowaną niegdyś w południowo-zachodnim narożniku transeptu i nawy bocznej południowej.
Bryła kościoła ukształtowana została na przestrzeni ostatnich trzech stuleci. Wszystkie fazy historycznych przemian ukryte są pod tynkami pokrywającymi elewacje. Wbrew pozorom tynki te nie są ani jednolite, ani jednorodne.

Efekty dawnych remontów

Kościół w Wancerzowie ostatni raz poddany był generalnemu remontowi w drugiej połowie XX wieku. W późniejszych okresach dokonywane były jedynie naprawy interwencyjne w zależności od zaistniałych zniszczeń. Podejmowane działania nie zawsze były wykonywane w sposób prawidłowy – zarówno pod względem technologicznym, jak i samego sposobu wykonania. W wielu przypadkach działania te miały za zadanie likwidację skutków zawilgoceń, wysoleń i zagrzybień i często polegały na wykonaniu jedynie doraźnych przemalowań fragmentów elewacji, zamalowywaniu ubytków kamienia, w celu zamaskowania pojawiających się niedoskonałości.

Główną przyczyną wszystkich powstałych na elewacjach kościoła zniszczeń jest destrukcyjne oddziaływanie wody – opadowej oraz podciąganej kapilarnie z gruntu. Jednym z dodatkowych aspektów przyczyniających się do powstawania procesów niszczących było stosowanie podczas prac remontowych nieodpowiednich technologii, zwłaszcza zapraw z nadmierną ilością cementu. Wprawdzie zaprawa cementowa z dodatkiem wapna ułatwiała prace tynkarzom, gdyż zaprawa szybko twardniała, jednak jej właściwości bardzo szkodliwie oddziaływały na mury ceglane oraz warstwy malarskie. W efekcie różnice składu mineralnego poszczególnych warstw zapraw na elewacjach charakteryzują się odmiennym reagowaniem na wilgoć i warunki środowiska.
Dodatkowy problem stanowią obróbki blacharskie i system odprowadzenia z dachu wody opadowej, który w żadnym stopniu nie spełnia w sposób prawidłowy swej funkcji. Właściwie wszystkie obróbki blacharskie na elewacjach kościoła kwalifikują się do wymiany. Poza wymianą tynków jest to jeden z głównych problemów remontu i zabezpieczenia artykulacji architektonicznej elewacji kościoła

Zakres prac konserwatorskich

Powyższe zniszczenia spowodowały konieczność podjęcia prac konserwatorskich. Poprzez zastosowanie nowych, współczesnych technologii konserwatorskich i budowlanych obiekt zostanie zabezpieczony na długie lata. Prace na murach kościoła już trwają. Obecnie metodami mechanicznymi usuwane są zmruszałe, zasolone cementowe zaprawy. Relikty XVIII-wiecznych zapraw są wzmacniane strukturalnie i iniekowane w partiach odspojnych. Przeprowadzono również rekonstrukcję gzymsów znajdujących się na elewacji wschodniej, nadając im prawidłową formę historyczną. Istotne jest to, że stosowane przez konserwatorów zaprawy tynkarskie produkowane są na bazie wapna trasowego wysokiej jakości. Ponadto nowe obróbki blacharskie wykonane zostały z blachy miedzianej, gdyż również pokrycie dachu jest miedziane. Kolorystyka elewacji powtarzać będzie wszystkie elementy zachowane w archiwaliach pochodzących z XVIII wieku.
Efekty prac konserwatorskich będzie można oglądać już niebawem.

źródło: foto: Urząd Gminy Mstów