Środa Popielcowa rozpoczyna 40-dniowy okres Wielkiego Postu. Dla chrześcijan to czas nawrócenia, poprzez który wierni przygotowują się do celebracji męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa.
Tego dnia podczas Mszy św. kapłani sypią na głowy wiernych popiół, na znak pokuty i żalu za grzechy. Tak było m.in. w Bazylice archikatedralnej Świętej Rodziny w Częstochowie, gdzie Eucharystii przewodniczył metropolita częstochowski abp Wacław Depo:
– Środa Popielcowa jest jedyną okazją, by w kontekście Liturgii Eucharystycznej usłyszeć ciągnące się od upadku Adama i Ewy orzeczenie ludzkiej słabości – mówił w homilii abp Wacław Depo:
Zdaniem ks. prał. dr hab. Ryszarda Selejdaka, rektora Wyższego Seminarium Duchownego w Częstochowie, świadomość ludzkiego przemijania poprzez posypanie głów popiołem, powinno skłonić człowieka do bycia pokornym w swoim życiu:
W Środę Popielcową obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post ścisły, na który składają się maksymalnie trzy posiłki w ciągu dnia, w tym tylko jeden do syta. Obowiązkiem wstrzemięźliwości są objęci wszyscy powyżej 14. roku życia, a obowiązkiem postu – osoby pełnoletnie do rozpoczęcia 60. roku życia.