O „misji specjalnej” paulinów i powieści o pierwszym pustelniku

O zakonie z ducha pustyni, „zadaniach specjalnych” białych mnichów, którzy na Jasnej Górze i krakowskiej Skałce przetrwali mimo wojen, niewoli i prześladowań mowa była na spotkaniu, które wpisało się w obchody patronalnego święta paulinów. To św. Paweł Pierwszy Pustelnik, którego Kościół wspomina 15 stycznia, stał się duchową iskrą nie tylko dla Zakonu Paulinów, ale też życia monastycznego w Kościele.

Do uroczystości ku czci patrona paulińskiej wspólnoty zakonnicy i wierni przygotowują się poprzez nowennę nazywaną popularnie „Pawełkami”. Dziś po nabożeństwie nowennowym specjalne spotkanie stało się okazją, by bliżej i głębiej poznać Zakon, którego sercem jest Jasna Góra, najważniejsze w Polsce i jedno z najbardziej znanych na świecie sanktuariów maryjnych. Zostały zaprezentowane najnowsze publikacje o historii Zakonu Paulinów; powieść pt. „Pustynna Iskra” o św. Pawle z Teb i bogato ilustrowane wydawnictwo ukazujące historie białych mnichów na krakowskiej Skałce.

W spotkaniu wzięli udział: Karolina Kalinowska, autorka książek o paulinach, o. Mariusz Tabulski, przeor klasztoru na Skałce w Krakowie, o. Zbigniew Ptak, dyrektor wydawnictwa Paulinianum i o. Grzegorz Prus, dyrektor Jasnogórskiego Instytutu Maryjnego.

Zakon św. Pawła Pierwszego Pustelnika znany powszechnie jako Zakon Paulinów wyrósł z ducha pustyni egipskiej. Choć ukonstytuował się w XIII w. z pustelników żyjących na ziemi węgierskiej, to mnisi na swego duchowego ojca i opiekuna wybrali właśnie żyjącego na przełomie III i IV w. Pawła z Teb. Św. Paweł spędził na pustyni ponad 90 lat, gdzie najpierw znalazł się z powodu prześladowań chrześcijan, a potem pustelnicze życie przyjął jako swoje powołanie. Pozostał na odludziu, świadomie wybierając życie „sam na sam z Bogiem”, modląc się i pokutując za świat.

I w ten duchowy świat Zakonu czerpiącego swoją tożsamość z ciszy i odosobnienia pustyni, a najbardziej znanego z posługi w jednym z największych sanktuariów maryjnych świata zaprosiła Karolina Kalinowska, autorka najnowszej publikacji wydawnictwa Paulinianum zatytułowanej „Pustynna Iskra”. To powieść o dynamicznej narracji pełna zaskakujących zwrotów akcji. Przenosi czytającego w rzeczywistość starożytnego Egiptu i Imperium Rzymskiego oraz dwóch współcześnie najważniejszych polskich klasztorów paulińskich: Jasnej Góry i krakowskiej Skałki. Zawiera rzetelną porcję wiedzy historycznej i teologicznej.

Autorka „Pustynnej Iskry” Karolina Kalinowska jest absolwentką Edytorstwa oraz Dziennikarstwa i Komunikacji Medialnej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Do tej pory ukazały się jej sfabularyzowane opowieści o życiu założyciela Zakonu Paulinów bł. Euzebiusza z Ostrzyhomia „Boży płomień” i o duchowości eucharystycznej świętych polskich kapłanów „Pieśń Miłości”. Autorka należy m.in.: do Jasnogórskiej Rodziny Różańcowej, Jasnogórskiego Bractwa Eucharystycznego, Bractwa Aniołów Stróżów i Wspólnoty Błogosławionego Euzebiusza.

Tematem spotkania na Jasnej Górze była także historia, której zarzewiem stało się 12 zakonników, którzy 550 lat temu udali się z Jasnej Góry do Krakowa, by osiąść na Skałce. Było to miejsce męczeńskiej śmierci biskupa krakowskiego Stanisława ze Szczepanowa, która dała początek kultowi jednego z pierwszych patronów chrześcijańskiej Polski. Kanonik krakowski Jan Długosz, autor „Żywotu św. Stanisława”, a jednocześnie fundator skałecznego kościoła, w trosce o podupadające w XV w. sanktuarium, postanowił powierzyć to miejsce opiece właśnie paulinów. Dzięki „białym mnichom” Skałka została podźwignięta, a kult św. Stanisława wskrzeszony. Biali mnisi swą „specjalną misję” wypełnili i wypełniają nieprzerwanie do dzisiaj.

Dzieje te przedstawia książka Karoliny Kalinowskiej i Janusza Rosikonia „Paulini. 550 lat na Skałce”. Ilustrowana jest bogato m.in. archiwalnymi zdjęciami klasztoru oraz pracami znanego artysty fotografa Janusza Rosikonia. Publikację wydały Paulinianum i Rosikon press. Powstała ona z okazji obchodzonych w 2022 r. rocznic 640-lecia sprowadzenia paulinów na Jasną Górę i 550-lecia fundacji paulińskiego klasztoru w Krakowie.

Kalinowska przypomniała, że to właśnie krakowska Skałka jest jednym z dwóch – obok Jasnej Góry – klasztorów, gdzie paulini przetrwali mimo wojen, niewoli, prześladowań, powstań i zaborów. W ciągu ponad 700 lat istnienia Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika kilkaset placówek na Węgrzech, Słowacji czy Chorwacji zniszczyły najazdy tureckie, kasaty cesarzy austrowęgierskich oraz polityka reżimu komunistycznego, a nieprzerwanie trwały Jasna Góra i Skałka.

Z kolei przeor skałecznego klasztoru o. Mariusz Tabulski zwrócił uwagę na duchową przestrzeń tego miejsca, tworzoną przez cały łańcuch kolejnych pokoleń ojców i braci paulinów posługujących i modlących się w tym miejscu. Wskazał na tak wymowne miejsce jak Krypta Zasłużonych Twórców Kultury – ostoja polskości w okresie zaborów, drugiej wojny światowej i czasów powojennych.

– Skałka to modlitwa, posługa, pamiątki kultury – dzieła kolejnych pokoleń paulinów. A także miejsce uświęcone obecnością wielu wielkich świętych krakowskich i polskich, począwszy od samego św. Stanisława biskupa krakowskiego, przez św. Kazimierza Królewicza, wielkiego przyjaciela i konfratra zakonu, św. Stanisława Kazimierczyka, który pielgrzymował tu przez kilkadziesiąt lat w każdy piątek, św. Alberta Chmielowskiego, który na Skałce zaczynał swoje powołanie do służby ubogim i tu założył pierwszą ogrzewalnię – aż po bł. kard. Stefana Wyszyńskiego i św. Jana Pawła II – przypomniał paulin.

O. Tabulski zauważył także, że i dziś paulini posyłani są w różne miejsca, posługują na 4 kontynentach w 17 krajach. – Nie idziemy sami, idzie z nami Bóg i w Jego imieniu wyruszamy. Doświadczenie pokazuje, że najpierwsze i najważniejsze jest głoszenie Dobrej Nowiny, a wszystko inne jest na tym budowane, jak widać to na przykładzie Jasnej Góry i Skałki, gdzie udawało się tworzyć rzeczy piękne i niezwykłe – podkreślił paulin.

Wciąż rodzą się nowe „iskry” – ostatnio paulińskie parafie powstały w Łodzi i na przedmieściach Poznania. – Widać, że jesteśmy potrzebni z naszym jasnogórskim i modlitewnym paulińskim charyzmatem. My chcemy być użyteczni w Kościele, jak o nas pisał Jan Długosz, zapraszając przed wiekami naszych braci na Skałkę – wyraził nadzieję o. Tabulski.

15 stycznia paulini obchodzą swoje święto patronalne. Wspominają św. Pawła Pustelnika, który jest patriarchą Zakonu i od którego pochodzi nazwa wspólnoty Zakon św. Pawła Pierwszego Pustelnika (OSPPE). Obecnie zakon liczy prawie pół tysiąca mnichów.

źródło: Mirosława Szymusik @JasnaGóraNews