Rocznica wybuchu Powstania Styczniowego

158 lat temu, 22 stycznia 1863 roku doszło w Polsce do narodowo-wyzwoleńczego zrywu przeciwko rosyjskiemu zaborcy. Powstanie Styczniowe ogłosił Tymczasowy Rząd Narodowy wydanym Manifestem. Walki toczyły się na terenie całego kraju, również w Częstochowie i okolicach, o czym przypomina film zrealizowany w ramach historycznego cyklu „Wokół kolekcji” w Muzeum Częstochowskim.  

Materiał, podczas którego prezentowana będzie broń powstańców, można oglądać na Facebook’u placówki od 22 stycznia godz. 18.00. Na wydarzenie zaprasza Mariusz Grzyb, historyk Muzeum Częstochowskiego:

[audio:https://fiat.fm/wp-content/uploads/2021/01/1_rocznica_Grzyb_22_01_2021.mp3]

Powodem wybuchu Powstania Styczniowego była tzw. branka Wielopolskiego. Niespodziewany pobór do rosyjskiego wojska miał objąć ok 12 tysięcy osób podejrzewanych o przynależność do organizacji patriotycznych, co uderzało w polską konspirację. Podczas Powstania przez polskie szeregi przeszło ponad 50 tys. osób. Walki toczyły się również w okolicach Częstochowy. Nocą z 22 na 23 stycznia 1863 roku wymaszerował stąd pierwszy oddział powstańców pod dowództwem Józefa Grekowicza. Celem było zdobycie Radomska, niestety bezskuteczne. Wiele osób znalazło się w niewoli, innych skazano na śmierć. Więcej szczęścia mieli ochotnicy, którzy walczyli w szeregach płk. Apolinarego Kurowskiego. Stoczyli zwycięski bój o Sosnowiec, a później zajęli Panki (płk Teodor Cieszkowski). Pod Mrzygłodem pokonali Rosjan, a następnie zdobyli Radomsko. Jak dodaje Mariusz Grzyb – w tamtych latach Częstochowa była rozwijającym się przemysłowo miastem i terenem o dużym znaczeniu dla powstańców:

[audio:https://fiat.fm/wp-content/uploads/2021/01/2_rocznica_Grzyb_22_01_2021_.mp3]

Powstanie na Ziemi Częstochowskiej dogasło w lipcu 1864 roku, po wprowadzonych represjach w mieście oraz Klasztorze Jasnogórskim. Powstańców wziętych do niewoli Rosjanie wieszali w lasku za karczmą „Ostatni Grosz” i w tzw. Kawich Górach. Wśród poległych i pomordowanych było też wielu księży.

Pomimo stłumienia Powstanie Styczniowe stało inspiracją dla kolejnych pokoleń walczących o niepodległość. W Częstochowie na cmentarzu św. Rocha w mogiłach spoczywają powstańcy – częstochowianie: Antoni Skowroński, Józef Chrzanowski, Sebastian Rogacz, Ksawery Wołowski oraz Antoni Chlewski. Z kolei na cmentarzu Kule, w Kwaterze Wojennej znajduje się grób bohatera powstania styczniowego porucznika Józefa Hunkiewicza.

ABK